Του Γιάννη Στεφανίδη*
Η ακτινοβολία της Ρωσίας πριν από την ίδρυση ανεξάρτητου ελληνικού κράτους ανάγεται στην εποχή που η Μόσχα αυτοπροβαλλόταν ως «Τρίτη Ρώμη», κληρονόμος του Βυζαντίου, μοναδική ορθόδοξη χριστιανική δύναμη και, μάλιστα, ανερχόμενη. Μοναχοί και λοιποί ιερωμένοι, και, αργότερα, κοσμικοί πράκτορες ανέλαβαν να καλλιεργήσουν έντεχνα την προσδοκία της λύτρωσης που θα έφερνε ο «Μόσκοβος» για τους ραγιάδες της Ελλάδας και της λοιπής Βαλκανικής.
Τη θρησκευτική-εσχατολογική προπαγάνδα, που συνέδεε την κάθοδο της Ρωσίας προς τη θερμή θάλασσα με την κατάλυση του οθωμανικού δοβλετίου και την ανασύσταση της «βασιλείας των Ρωμαίων», δεν ακύρωσε το γεγονός ότι η τσαρίνα Αικατερίνη (η Μεγάλη) πρώτα υποδαύλισε και μετά άφησε αβοήθητους τους εξεγερμένους Έλληνες στη διάρκεια δικού της πολέμου με την Πύλη, στα 1770-71.