Έξοδος του Μεσολογγίου (10 Απριλίου 1826 )
Το Μεσολόγγι, πόλη της Δυτικής Στερεάς και με θέση κομβικής σημασίας, σήκωσε τη σημαία της επανάστασης στις 20 Μαΐου του 1821. Στην πόλη αυτή έλαβε χώρα η συνέλευση της Δυτικής Ελλάδας και εκεί συνέχεια ορίστηκε η έδρα της διοίκησης του Αγώνα στην περιοχή.
Η πρώτη πολιορκία
Το Μεσολόγγι πολιορκήθηκε για πρώτη φορά από τους Τούρκους το 1822. Τα στρατεύματα του Κιουταχή, που είχε νικήσει τους Έλληνες στο Πέτα, και του Ομέρ Βρυώνη, που είχε ολοκληρώσει την υποταγή του Σουλίου, ενώθηκαν και βάδισαν εναντίον της πόλης. Ωστόσο, ύστερα από δύο μήνες οι Τούρκοι αναγκάστηκαν να λύσουν την πολιορκία έχοντας υποστεί σοβαρές απώλειες.
Την επόμενη χρονιά ένα νέο τουρκικό στράτευμα κατευθύνθηκε προς το Μεσολόγγι. Επιχείρησε, όμως, πρώτα να καταλάβει το γειτονικό Αιτωλικό. Ωστόσο, λόγω της αποτυχίας κατάληψης του Αιτωλικού εγκαταλείφθηκε και το σχέδιο επίθεσης στο Μεσολόγγι.
Η δεύτερη πολιορκία και η έξοδος
Το 1825 ο Κιουταχής συγκέντρωσε μεγάλο στρατό στη Λάρισα και κατευθύνθηκε στο Μεσολόγγι. Στα τέλη Απριλίου 1825 στρατοπέδευσε στην περιοχή και ξεκίνησε την πολιορκία του Μεσολογγίου. Όλες οι επιθέσεις που επιχείρησε ο Κιουταχής εναντίον της πόλης απέτυχαν, όπως και η προσπάθεια του να αποκλείσει τον ανεφοδιασμό της πόλης από στεριά και θάλασσα. Οι πολιορκημένοι ήρθαν σε συνεννόηση με τον Καραϊσκάκη ο οποίος διεξήγαγε πόλεμο φθοράς στα νότα του στρατεύματος του Κιουταχή, αναγκάζονταν τον να περάσει σε θέση άμυνας, τον Οκτώβριο του 1825.

Η άφιξη του Ιμπραήμ
Στα τέλη, όμως, του 1825 για ενίσχυση του Κιουταχή έσπευσε ο Ιμπραήμ με τον αιγυπτιακό του στρατό από την Πελοπόννησο. Λέγεται, μάλιστα, ότι βλέποντας τα οχυρωματικά έργα του Μεσολογγίου είπε περιφρονητικά στον Κιουταχή: «Πώς; Επί οκτώ μήνες σ’ εμπόδισε αυτός ο φράχτης; Εγώ σε οκτώ ημέρες κυρίεψα το Ναβαρίνο!». Ο υπονοούμενος κομπασμός ασφαλώς δε δικαιώθηκε, αφού η πολιορκία κράτησε ως τον Απρίλιο του 1826.
Ωστόσο, με την άφιξη των Αιγυπτίων του Ιμπραήμ η πολιορκία ξανάρχισε σφοδρότερη. Παρόλα αυτά μέχρι τον Φεβρουάριο του 1826 οι Τούρκοι δεν είχαν σημειώσει καμία επιτυχία. Αυτό οφείλεται
α) στο γεγονός ότι ο Ανδρέας Μιαούλης με τον στόλο του κατάφερνε να ανεφοδιάζει το Μεσολόγγι,
β) στη ζηλοφθονία μεταξύ Ιμπραήμ και Κιουταχή και
γ) προπάντων, στην απαράμιλλη ανδρεία των υπερασπιστών της πόλης.
Ο κλοιός σφίγγει